Met
het ondertekenen van een 'intentieverklaring' door de telecomoperatoren, sloot
gisteren het Radio 1 programma Peeters & Pichal zijn succesvolle campagne
"Neem 's op" af. Vandaag start Music for Life van StuBru in
Antwerpen.
Media
worden campaigners en geven heel wat ngo's en middenveldorganisaties het
nakijken als het op efficiënt campagnevoeren aankomt.
Consumentenprogramma╒s zijn van alle tijden. Ze gaan
achter malafide diensten- en productenleveranciers aan en proberen
genoegdoening af te dwingen voor gedupeerde consumenten.
Peeters
& Pichal tilt met "Neem 's op" het genre naar een hoger niveau,
door de grenzen van het format en het medium zelf te doorbreken. Ze voeren een
echte campagne, niet alleen via hun eigen medium en binnen de hen toegekende
zendtijd. Ze gooien alle wapens van een goede campaigner in de strijd:
affiches, vliegtuigen met spandoeken, radio- en tv-spots, politieke lobbying
tot en met betogingen toe! Schitterend en zelden gezien! Weinig echte
campagneorganisaties die het hen met eenzelfde efficiëntie nadoen.
Als
pleitbezorgers van geængageerde media, juichen we dit fenomeen toe: media die
hun maatschappelijke rol opnemen en hun gewicht in de weegschaal gooien om
wantoestanden aan te klagen en te veranderen.
Maar
... hoe zuiver is dit allemaal?
Zowel
bij Music for Life als bij "Neem 's op", kunnen we er niet omheen dat
het marketingaspect minstens even prominent aanwezig is als het
maatschappelijke aspect: in een steeds competitiever wordend medialandschap
trachten Radio1 en StuBru luisteraars te winnen met uiterst zichtbare en voor
het grote publiek sympathieke campagnes. Het inhoudelijke verhaal is wellicht
welgemeend, maar is het ook de échte motor?
Laat
ons wel wezen, hoe groot de ergernis van vele Belgen ook is over de lange
wachttijden bij de callcentres, wat is de relevantie in verhouding tot
bijvoorbeeld de problematiek van armoede in Belgiæ? Honderden organisaties
hebben 2010 het Europees Jaar van de Strijd tegen Armoede aangegrepen aan om
het thema op de agenda te plaatsen en op politieke oplossingen aan te dringen.
Maar hebben zij dezelfde impact kunnen genereren als wat Peeters & Pichal
nu teweeg brengen rond callcentres?
De
vraag is dus: Wie heeft überhaupt beslist dat callcentres een zo belangrijk
onderwerp zijn dat de inzet van zoveel middelen rechtvaardigt?
Met
Music for Life haalt StuBru toch vele miljoenen op om weeskindjes in Afrika een
betere toekomst te bezorgen, zal u wellicht opwerpen?
Inderdaad,
maar welke plaats krijgen de inhoudelijke thematiek en het Rode Kruis als
hulpverleningsorganisatie in deze campagne?
Werkt
het Rode Kruis samen met StuBru aan een oplossing van de problematiek van
aids-weeskinderen ? Of gebruikt StuBru het Rode Kruis om zichzelf als
radiozender op de kaart te zetten en schuift het en passant wat euro╒s naar het Rode Kruis door ╔?
Waarom
zegt de redactie van Peeters en Pichal niet tegen Test Aankoop: "Luister,
wij zien hier een problematiek, waar jullie volgens ons eens dringend werk
moeten van maken en voor gelegitimeerd zijn. Als jullie het oppakken, willen we
hier graag mediapartner in zijn, maar jullie zijn het uithangbord"?
Maar
net het omgekeerde gebeurt: de media beschermen vooral hun eigen branding.
Daarmee
komen we bij een volgende vraag: we hebben een openbare omroep, gefinancierd
met publieke middelen, die een bepaalde opdracht heeft, nl. het verstrekken van
informatie, educatie en ontspanning. Wie heeft bepaald dat die ook actie moet
gaan voeren om tot maatschappelijke verandering te komen? En zo ja, wie bepaalt
waarvoor er actie zal gevoerd worden? De redactie, het management, de
voogdijoverheid?
Bovendien,
wanneer ngo's zelf media benaderen om een persbericht gepubliceerd te krijgen,
of samen een campagne op zetten, stoten ze al te vaak op antwoorden als
"dit verhaal interesseert ons publiek niet", "media zijn geen
bondgenoot van de ngo's", wij moeten rendabel zijn", ... In die
context is het met lede ogen kijken naar media die zelf
"middenveldorganisatietje" gaan spelen.
Sommige
middenveldorganisaties trekken daaruit hun conclusies en gaan in de
tegenaanval. Zij creëren hun eigen media. MO*-magazine - een initiatief van een
vijftal klassieke ngo's - brengt verhalen over ontwikkelingssamenwerking,
globalisering en duurzaamheid. De vakbonden investeren in DeWereldMorgen.be. Ze
doen dat uit frustratie omdat het voor hen quasi onmogelijk geworden is hun
verhaal via de klassieke media aan bod te laten komen.
Als
we die beide fenomenen tegenover elkaar zetten, moeten we ons dan niet de vraag
stellen of er niet ergens iets scheef groeit in de relatie tussen media en
middenveld?
Koen
Van den Broeck
